Anayasamızın 36.maddesinde herkesin, meşru vasıta ve yollardan faydalanarak, yargı önünde davacı ya da davalı olarak savunma ve iddia ile adil şekilde yargılanma hakkı olduğunu belirtir. Ancak maddi güç yoksunluğu birçok kimsenin, gerekli olan harç ve giderlerin yanı sıra avukat giderlerinin maliyetini de karşılamaya imkan vermeyebilir. Bu da haklı olduğu halde dava açamaması, kendini avukat ile temsil edememesine neden olur.
Adli yardım kurumu, mali gücü olmayanların hak arama özgürlüğünden yararlanabilmesi amacı ile oluşturulmuş bir kurumdur. Adli yardım, kişilerin hak arama önündeki maddi engelleri aşmasında ve bu özürlüğün kullanımında eşitlik sağlanmasında önemli bir role sahiptir.
Adli yardım ile avukatlık ücretlerinden yargılama ücretlerine kadar, tüm bu giderleri karşılamaya imkanı olmayan kişilerin davaların gerektirdiği harç ve giderlerden geçici olarak bağışık tutulur veya ücretsiz avukatlık hizmetlerinden yararlanır. Bu açıdan adli yardım mahkeme masrafları ve ücretsiz avukatlık hizmeti olarak iyi yönlü işler. Bu kurum, hem Avukatlık Kanunu hem de Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ile düzenlenmiştir.
Barodan Adli Yardım Talebi Nasıl Yapılır
Türkiye Barolar Birliği, 1136 sayılı 19 Mart 1969 tarihli Avukatlık Kanununda yer alan 176 ile 181.maddelere göre bir yönetmelik hazırlamıştır. Bu yönetmelikte adli yardım ile ilgili detaylı açıklamalar bulunur. Bu yönetmelik gereği her baro merkezinde baroların yönetim kurulu tarafından görev verilecek, uygun sayışa avukattan oluşan bir adli yardım bürosu kurulması gerektiği ve bu sürecin nasıl işleyeceği hakkında bilgiler yer alır.
Adli yardım, hizmetin görüleceği yerdeki adli yardım bürosuna veya temsilciliklerin yapılması gerekir. Başvurular sırasında adli yardım başvuru formu doldurulur. Bu süreçte bu yardımı talep eden kişiden bazı evraklar istenir. Bu evraklara göre başvuru değerlendirilir ve başvurunun kabul veya reddine karar verilir.
Başvuru sırasında istenecek evraklar;
- Fakirlik belgesi
- İkametgâh
- Nüfus cüzdan fotokopisi
- İlgili davanın belgelerinin fotokopisi
Başvuru sırasında ödeme gücünün olmadığını belgelemek önemlidir. Barolar bazen muhtardan alınacak fakirlik belgesinin yanı sıra farklı belgelerde isteyebilir. Şöyle ki; aylık kazancı gösteren belge, üzerin kayıtlı araç veya gayrimenkul olup olmadığını gösterir belge ya da herhangi bir sigorta kurumundan yararlanıp yararlanmadığını gösterir belgeler talep edilebilir.
Mahkemeden Adli Yardım Talebi Yapılır Mı?
Adli yardım istemi, davanın görüleceği ve karara bağlanacağı ilgili mahkemeden dilekçeyle de istenebilir. Dilekçeye bu talebin haklılığını gösterir belgelerin eklenmesi gerekir. Talebi mahkeme inceler ve kabul veya ret kararını duruşma yapmadan önce verir. Alınan karar kesindir yani talep tekrarlanamaz.
Mahkemede yapılacak adli yardım talebi, talebin öncesindeki yargılama giderlerini kapsamaz. Eğer kişinin durumunda maddi bir iyileşme olursa da bu adli yardım talebi kaldırılır.
