Günümüzde arabuluculuk faaliyet alanları, gittikçe genişlemektedir. İhtiyari arabuluculuk yanı sıra dava şartı olan zorunlu arabuluculuk kapsamı iş hukukundan doğan uyuşmazlıklardan sonra ticaret hukukundan doğan uyuşmazlıkları da içine alarak uygulanmaya başlanmıştır. 6325 kanun numaralı, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun, 22.06.2012 tarihli resmi gazetede yayımlanması ile bu sistem uygulamaya girmiştir. Bu kanun arabuluculuğun amaç, kapsam, tanım, temel ilkeleri yanı sıra arabuluculuğun hak ve yükümlülüklerini, arabuluculuk faaliyetlerini, dava şartı olan arabuluculuk kapsamını, arabuluculuk olma şartlarını, sicile kaydını, arabuluculuk eğitim ve eğitim kuruluşlarını, arabuluculuk Daire Başkanlığı kuruluş ve görevlerini detaylı şekilde açıklar.
02.06.2018 tarihli, 30439 sayılı resmi gazetede yayınlanan “Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunun Yönetmeliği” de arabuluculuk faaliyetleriyle arabuluculuğa ilişkin usuller yanı sıra esaslar da düzenlenmiştir.
Arabuluculuk Temel İlkeleri Nelerdir
Yönetmelik kapsamında arabuluculuk temel ilkeleri detaylı şekilde açıklanmıştır.
- İradi Olma Ve Eşitlik İlkesi; Taraflar, bir arabulucuya başvurmaktan süreci devam ettirmeye, süreci sonuçlandırmaktan vazgeçmeye kadar her hususta serbesttir. Bu serbestliğin istisnası ise bazı ticari davalar için geçerlidir. Bu tarz durumlarda arabuluculuk dava şartıdır.
- Gizlilik İlkesi: Taraflar tarafından aksi kararlaştırılmadığı suretçe, arabulucu, faaliyetleri çerçevesinde kendisine sunulan veya farklı şekilde elde ettiği tüm bilgi ve belgelerin kayıtlarını gizli tutma yükümlülüğündedir. Aynı şekilde aksi kararlaştırılmadıkça taraflarda bu bilgi ve belgeleri, gizli tutmak yükümlülüğü içerisindedir.
- Beyan ve Belgelerin Kullanılamaması İlkesi: Arabulucular, taraflar veya arabuluculuk görülmesine katılan üçüncü kişiler, uyuşmazlık sebebiyle bir dava açıldığında veya tahkim yoluna gidildiğinde dahi, kanunda belirtilen beyan ve belgeleri delil olarak ileri süremediği gibi bunlar hakkında da tanıklık yapamazlar. Yönetmelikte bu belge ve beyanlar şu şekilde sıralanmıştır.
- Tarafların yaptığı arabuluculuk daveti ya da bir tarafın arabuluculuk faaliyetine katılması isteği,
- Uyuşmazlığın arabuluculuk faaliyetleri ile sona erdirilmesi için, taraflar tarafından ileri sürülen görüş veya teklifler,
- Bu faaliyetler sırasında tarafların ileri sürdüğü öneri ya da herhangi vakıa ya da iddianın kabulü,
- Arabuluculuk faaliyetleri için hazırlanan belgeler, şeklindedir.
Arabulucuların Hak ve Yükümlülükleri Nelerdir
Yönetmeliğin üçüncü bölümünde arabulucuların hakları ve yükümlülükleri detaylı olarak açıklanmıştır. Unvanın kullanılmasına masrafların istenmesine, taraflar ile iletişim kurulmasından görevin nasıl yerine getirileceğine kadar her bir detay maddeler halinde açıklanmıştır.
Arabuluculuk faaliyetlerinde, başka bir usul kararlaştırılmadığı suretçe arabulucu ya da arabulucular taraflar tarafından seçilir. Ayrıca arabulucu, sürecin yürütülmesi yanı sıra taraflara hukuki tavsiyelerde de bulunması yasaktır. Bu durum sadece tarafların çözüm üretemedikleri durumlarda, arabulucu çözüm önerisinde bulunabilir. Ancak tarafları bu çözüm önerisini kabule zorlayamaz.
Arabuluculuk faaliyetlerinde temel hak ve ilkelerde özellikle gizlilik yasağı çok sıkı şekilde takip edilmektedir. Bu açıdan bu faaliyetten doğan dokümanların uygun şekilde saklanması gerekir. Bu açıdan hukuk alanında çalışanlara en iyi çözümü, bulut teknolojili avukat programları sunar. Yüksek teknolojili, modüler ve yüksek güvenlikli bu programlar işinizi verimli ve etkin yapmanızı sağlar. Serbest çalışan avukatların ofis ve iş yaşamını kolaylaştıran bilgisayar programları hakkında daha fazla bilgi almak için bu yazımızı okuyabilirsiniz.
