Eşin miras hakkı ile ilgili düzenlemeler Türk Medeni Kanunu’muzun 499.maddesi ile yapılandırılmıştır. Eşlerin miras hakkına sahip olabilmesi için ölüm anında hukuken korunmakta olan evlilik birliğinin sürüyor olması gerekir, yani boşanmış olan eşlerin birbirlerinin mirasları üzerinde hakları bulunmuyor. Evlilik devam ederken eşlerden birinin vefatı halinde sağ kalan eş miras payını talep edebilir.
Türk Medeni Kanunun 642.maddesine göre mirasçılardan her biri miras payını talep etme hakkına sahiptir. Eşin miras payının belirlenmesinde kanunda yer alan düzenlemeler şöyledir;
- Sağ kalan eş, miras bırakanın alt soyu ile birlikte mirasçı olursa mirasın dört birini alır.
- Miras bırakanın ana ve baba zümresi ile mirasa ortak olan eş mirasın yarısını alır.
- Büyük ana ve büyük baba ve onların çocukları ile birlikte mirasa ortak olan eş mirasın dörtte üçünü alır.
- Miras bırakanın eşi dışında mirasçısı yoksa eş bütün mirası alma hakkına sahiptir.
Eşin Miras Payı Nasıl Belirlenir?
Her şeyden önce eşler arası mal rejiminin tasfiyesinin gerçekleştirilmesi gerekiyor. Mal rejiminin tasfiyesinde yapılan hesaplamalar diğer eşe verilecek olan artık değerin yarısını ortaya koyar. Mirasçıların miras paylarının belirlenmesi için mal rejiminin tasfiye edilmesi şarttır.
Edinilmiş mallara katılma rejimi ölüm nedeniyle sonlandığında sağ kalan eşe katılma alacağı nakit olarak ödenir. Bununla birlikte kanundaki koşulların yerine getirilmesi halinde aile konutu ve ev eşyası üzerinde sağ kalan eş ayni hak talep edebilir.
Eşler arasındaki mal rejimi tasfiyesi yapıldıktan sonra mirasçılar tanımlanır ve miras paylaşımı yapılabilir. Kimlerin yasal mirasçı olduğu belirlendikten sonra sağ kalan eşin hangi zümreyle mirasa ortak olduğu tespit edilir. Önce mal rejimi tasfiyesi talep edilir sonrasında mal paylaşımı talep edilir.
Sağ Kalan Eş Hukuken İlk Olarak Ne Yapmalıdır?
Mirasçı konumundaki sağ kalan eş her şeyden önce edinilmiş mallara katılma rejimini talep etmek için Aile Mahkemesi’nde dava açmalıdır. Sağ kalan eşin mal rejimindeki katılma hakkı mirasçılık hakkından farklı olarak sahip olduğu haklardır.
Mal rejimi tasfiyesi Aile Mahkemesi tarafından mirasın tasfiyesi ise Sulh Mahkemesi tarafından yapılır. Mal tasfiyesi hesaplanması yapılıp, sağ kalan eş hakkını aldıktan sonra miras tasfiyesine katılmalıdır. Sağ kalan eş aile konutunun mirastan düşülerek kendisine verilmesini talep etme hakkına sahiptir. Miras paylaşımından önce mal rejimi tasfiyesindeki haklarını ve aile konutu hakkını talep etmelidir.
Miras Hukuku karmaşık bir hukuksal yapıya sahiptir. Özellikle mirasçıların çok veya belirsiz olduğu ya da mirasın büyük olduğu durumlarda konusunda uzman ve deneyimli avukatlar işlemlerin hızlanması ve sonuçların başarısı açısından gerekli bir unsur olur.
