Hakaret suçu; takibi şikâyete bağlı olan bir suç çeşididir. Yani hakarete maruz kalan mağdur şikâyetten vazgeçtiği zaman dosya da düşer. Sadece kamu görevlilerine yapılan hakaret suçunun takibi şikâyete bağlı değildir. Hakaret suçunun detayları TCK’da yer alan Kişilere Karşı İşlenen Suçlar bölümündeki Şerefe Karşı Suçlar kısmında düzenlenmiştir. Şerefe karşı olan suçlar, insanların manevi varlıklarına yönelik saldırıları önleyip şeref hakkını korumaya yönelik olan suçlardır. Hakaret suçu, TCK’da belirtilen 125 ile 131. maddeleri kapsamında şerefe karşı suçlar başlığı altında düzenlenir. Hakaret suçu 2 ayrı şekilde işlenebilir. Bu şekiller ise;
- Bir kişinin onurunu, şerefini ve saygınlığını rencide edebilecek şekilde somut bir durumun ya da olgunun isnat edilmesi (mesela, “o adam katil ya da o kadın hırsız” şeklinde)
- Küfür edilmesi (Mesela, şerefsiz ya da adi gibi)
Hakaret Suçu Şikayet Süresi
Hakaret suçu; temel şekil itibariyle takibi şikâyete bağlı olan suç çeşitleri arasında yer alır. Bu suça maruz kalan kişi yani mağdur, hakaret eden ile hakareti öğrendiği süreden sonra 6 ay içinde şikâyet etme hakkını kullanmak zorundadır. Aksi durumda hakaret suçuna yönelik şikâyet hakkını kaybeder. Şikâyet hakkının, en geç davanın zaman aşımı süresinin içinde kullanılması gerekir.
Kamu görevlilerine görevlerinden ötürü yapılan hakaret suçu ise TCK m.125/3 kapsamında şikâyete tabi değildir. Bu sebeple hakaret suçunun bu şekilde işlenmesi durumunda herhangi bir şikâyet süresinin sınırlanması gibi bir şey yoktur. Kamu görevlilerine görevlerinden ötürü hakaret suçunun işlenmesi durumunda Cumhuriyet Savcılığı resen şekilde soruşturma açar.
Hakaret Suçu Koşulları Nelerdir?
Hakaret suçunun bazı koşulları vardır. Bu koşulları kısaca şu şekilde ifade etmek mümkündür;
- Hakaret suçunun faili hemen herkes olabilir.
- Hakaret suçunun hukuki açıdan konusu insanların onuru, şerefi ve saygınlığı şeklindedir.
- Hakaret suçu; 5237 sayılı olan TCK m.125 kapsamında seçimlik hareketli bir suç kabul edilir. Yani bu suç birden çok hareketle de işlenebilir. Bu durum somut bir fiil veya durum isnat etmek ya da sövme şeklinde gerçekleşir.
- Somut bir fiil ya da olgu isnat etmek ise hakaret suçunun maddi açıdan unsurunu oluşturan seçimlik hareketlerinden ilkidir. Yani failin mağdura doğruluğunu ya da yanlışlığını ortaya çıkarılabilecek, aynı zamanda ispatlanmaya elverişli olan somut bir eylem ya da olgu isnat etmesi şeklindedir.
- Sövme de hakaret suçunun diğer seçimlik hareketini oluşturur. Bu durum ise; somut bir eylem ya da olgu içermez. Soyut değer yargısını ifade eder. Ancak bir insanın onurunun, şerefinin ve saygınlığının rencide olmasına sebebiyet verecek biçimde sözler sarf edilmesi şeklindedir.
Hakaret suçunun oluşması noktasında ise özel kast aranmaz. Hakaret suçunda genel kast yeterli olur. Şaka yapma ya da alay etme amacı dâhilinde yapılan fiiller dahi eğer hakaretin objektif şekildeki unsurlarını içeriyorsa bu durumda yine hakaret suçu oluşur.
Hakaret Suçu Cezası Nedir?
Hakaret suçunun basit biçimde cezası 3 aydan 2 seneye kadar hapis ya da adli para şeklindedir. Bir insanın şerefini, saygınlığını veya onurunu rencide edebilecek, somut bir fiil veya durum isnat edilmesi ya da sövmek şeklinde saldıran kişi/kişiler; 3 aydan başlayarak 2 seneye kadar hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaret suçunun cezalandırılabilmesi adına fiilin en az 3 kişiyle ihtilat edip işlenmesi gerekir. Suçun basit biçimine hakim hapis ya da adli para cezası verir.
Hakaret suçunun;
- Kamu görevlisine görevi dolayısıyla,
- Dini, sosyal, siyasi, felsefi inanç, düşüncelerini ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesine ya da yaymaya çalışmasından,
- Bir insanın mensup olduğu dinin emirlerine ve yasaklarına uygun davranması dolayısıyla,
- Bir insanın mensup bulunduğu din dahilinde kutsal sayılan değerlere karşı işlenmesi durumunda ise cezanın alt sınırı 1 yıldan daha az sürede olamaz.
