Günlük hayatın içerisinde farklı farklı nedenlerle karşımıza çıkan law kelimesi, aslında İngilizcedir ve dilimize hukuk, yasa, adalet gibi olarak çevrilir. Hukuk ise hemen hemen herkesin sıklıkla duyduğu bir kavramdır. Pek çok farklı tanımı olan bu kelime;
- Toplumu düzenleyen kurallar bütünüdür.
- Devletin yaptırım gücünü belirleyen yasaların bütünüdür.
- Bu yasaları konu alan bilimin adıdır.
- Adaletin sağlanmasına yardımcı olan kurallardır.
- Hakların elde edilmesini sağlayan düzendir.
Law kelimesiyle karşılaşıldığında ister istemez zihinlere bu tanımların her biri doluşur ve birbirinden farklı ama bağlantılı olan kavramlar ortaya çıkar.
Hukukun İnsan Hayatındaki Önemi
Sosyal hayatı koruma altına almak amacıyla çok çeşitli yasalar düzenlenmesine imkân tanıyan hukuk, bireylerin hakkını savunur. Hem maddi hem de manevi olarak yaptırımlar düzenlenmesine imkân tanıyarak devlet içerisinde barışın, refahın ve huzurun oluşması için ortam hazırlar. Günümüzde hukuk;
- Kamu hukuku
- Özel hukuk olmak üzere iki farklı şekilde incelenir.
Bu sayede vatandaşların hakkı korunur ve adaletin işlemesi sağlanır.
Kamu Hukuku Kapsamında İncelenen Konular
Amme hukuku olarak da ifade edilen kamu hukuku, devlet ve vatandaşlar arasındaki ilişkiyi düzenlediği gibi devletin kendi kurumları arasındaki bağlantıları da organize eder. Bu ayrım sadece teorik bir sınıflandırma olarak görülmemelidir. Aksine bu tür konularda dava açılacağı zaman bu sınıflandırmaya uygun şekilde başvuru yapılması gerekir. Yaşanan hukuki çatışmanın kaynağının kamu olması için ortada kamu çıkarını ilgilendiren bir hukuki uyuşmazlık olmalıdır. Kamu hukukunda incelenen konular ise şu şekildedir:
- Anayasa hukuku
- Ceza hukuku
- İdare hukuku
- Yargılama hukuku
- Devletler genel hukuku
- İcra-iflas hukuku
- Vergi hukuku
Özel Hukuk Nedir? Hangi Konuları Kapsar?
Hak bakımından eşit olan birey arasındaki ilişkiyi düzenleyen özel hukuk, devletin oluşturduğu kurallar çerçevesinde bireylere sahip olduğu haklar tanınır. Bu hukuk sisteminde temel ilke sınırlandırmak yerine serbestliktir. Yani eşit haklara sahip olan bireyler arasında adaletin sağlanması üzerine sistem yürütülür. Özel hukuk şu konuları kapsar:
- Medeni hukuk
- İş ve sosyal güvenlik hukuku
- Medeni usul ve icra iflas hukuku
- Milletlerarası özel hukuk
- Ticaret hukuku
- İslam hukuku
- Karşılaştırmalı hukuk
Hukuki Bir Çatışmanın Özel mi Yoksa Kamusal mı Olduğu Nasıl Belirlenir?
Hukuki çatışmalar yapısına göre özel hukuk ya da kamu hukuku kapsamında incelenir. Var olan bir hukuki uyuşmazlığın hangi alana girdiğinin belirlenmesi ise farklı teorilerle gerçekleştirilir. Bunlar kısaca şu şekildedir:
- Çıkar teorisine göre
- Ast-üst ilişkisine göre
- Özel hukuk teorisine göre
