Evlilik birliğinin sona erdiği boşanma durumlarında devlet tarafların karşılıklı haklarının korunması için düzenlemeler yapar. Boşanma sırasında tarafların birbirinden alacağı haklar nafaka olarak adlandırılır. Boşanmadaki hukuki durumlara göre nafaka türleri değişir.
Yoksulluk nafakası, iştirak nafakası ve tedbir nafakası olmak üzere üç çeşit nafaka vardır. Nafaka tutarı tarafların maddi durumlarına göre belirlenir. Yoksulluk nafakası taraflardan birinin boşanma durumda büyük maddi kayıp yaşadığı durumlarda talep edilir.
İştirak nafakası çocuklar için ödenmesi gereken maddi destektir. Tedbir nafakası boşanma davası açılmadan önce önlem olarak çocukların giderlerine katılmayı sağlayan nafakadır. Yardım nafakası ise yakın aile bireylerinin bakımı ile yükümlülüğünden kaynaklanan yardım nafakasıdır. Nafaka belirlenirken tarafların kusur durumuna bakılmaz. Nafaka davalarında asıl kıstas tarafların ekonomik ve sosyal durumlarıdır.
Nafaka Belirlenirken Nasıl Bir Yol İzlenir?
Boşanma davalarında nafaka belirlenirken mahkeme tarafların ekonomik ve sosyal durumlarını araştırır. Araştırmalar tapulardan SSK kayıtlarına kadar her türlü maddi durumun analiz edilmesiyle yapılır. Aylık kazanç, gayrimenkul varlıkları gibi değerler ekonomik durum tespitinde önemli etkenlerdir.
Nafaka miktarının tespit edilmesi nafakayı ödeyecek tarafın gelir durumuna göre ayarlanır. Belirli bir nafaka miktarı yoktur. Her boşanmada tarafların ekonomik ve sosyal durumlarına göre miktar hesaplanır. Nafaka belirlemede davanın hâkimi söz sahibidir. Kanunda belirtilen belli bir net miktar yoktur. Dava hâkimi tarafların ekonomik durumlarını gösteren belgeleri inceleyerek nafaka miktarını belirler.
Nafaka talep edilen kişinin üzerine kayıtlı mal varlıkları, aldığı maaş gibi veriler analiz edilerek nafaka hesaplaması yapılır. Asgari ücretle çalışan bir kişi bile olsa mahkeme durumunu zorlamayacak şekilde nafaka ödemesine karar verir. Ödenecek nafaka tamamen ekonomik ve sosyal durum kriterlerine göre belirlenmektedir.
Nafaka Miktarları Sonradan Arttırabilir Mi?
Belirlenen nafaka miktarı ilerleyen yıllarda TEFE/TÜFE, DİE, Döviz artış kuru, altın fiyatları endeksine göre arttırılır. Nafaka alacaklısı nafaka verecek olanın gelir durumundaki artışa ya da çocukların giderlerinin artmasına dayanarak uyarlama davası da açabilir. Belirlenen miktarın yükseltilmesini gerektiren durumlar ispat edilirse nafaka arttırılabilir.
Nafaka borçlusunun maddi durumu çok iyiye gitmiş ise, ödeyeceği nafakanın da arttırılması talep edilebilir. Nafakanın ödenmemesi durumlarında ise icra ve haciz yoluyla nafakanın alınması söz konusudur. Bazı durumlarda nafaka ödenmemesi hapis cezası almaya da neden olabilir. Nafaka sadece kadınların ve çocukların değil duruma göre erkeklerin de talep edebileceği bir haktır. Nafaka miktarlarının adaletli olarak hesaplanması için gelir durumlarının net şekilde belirlenmesi gerekir.
