Ölen kişinin mal varlığının dağıtılmasını Miras Hukuku maddeleri düzenler. Kişi öldükten sonra kimin mirasçı olduğu belgelendirilmesi gerekir. Veraset ilamı ya da mirasçılık belgesi denilen bu belge, mirasçıların kimler olduğunu yasal olarak kanıtlayan bir belgedir. Bu belge ile kişiler miras ile elde edilen mallar hakkında kullanma ve elinde bulundurma yani işlem yapma hakkını verir.
Veraset ilamını çıkarmanın süresi bulunmamakla birlikte, kişinin ölümünden sonraki 3 ay içerisinde intikal ve veraset vergi beyannamelerinin verilmesi gerekir. Beyanname için ise veraset ilamı gerekir.
Veraset ilamının çıkarılmasında iki yol vardır. Bunlardan bir tanesi noter kanalı ile diğeri ise Sulh Hukuk Mahkemeleri yoluyladır. Noter yolu ile veraset ilamı çıkartmak daha kolay ve hızlıdır.
Noter Yoluyla Veraset Nasıl Çıkarılır.
Noter Kanunu’na, 6217 sayılı “Yargı Hizmetlerinin Hızlandırılması Amacıyla Bazı Kanunlarda değişiklik Yapılmasına dair Kanun” isimli kanunun14. Maddesiyle 71A – 71B ve 71C maddeleri eklendir. 1 Ekim 2011 tarihinde yürürlüğe girmiş olan bu değişikliklere göre de noterler veraset ilamını vermeye başlamışlardır.
Ancak eğer nüfus kayıtları bu belgenin verilmesinde yeterli ise noterler mirasçılık belgesini verebilirler. Mirasçılık belgesinin verilmesinde nüfus kayıtları yeterli değilse, belgenin verilmesinde bilirkişi incelemesi gerekiyorsa, miras yabancılar tarafından talep ediliyorsa ya da tanık dinlenmesi gerekiyorsa gibi faktörler varsa noterler yerine belge için Sulh Hukuk Mahkemelerine başvurmak gerekir.
Noter yolu ile veraset ilamı çıkarmak için ilk aşamada notere başvurulur. Noter yapılan talebi inceler ve nüfus kayıtlarına bakarak, mirasçı olunup olunmayacağına karar verir. Nüfus kayıtlarında başvuran kişi/kişilerin mirasçı oldukları anlaşılıyor ise Noter Kanunu gereğince noter başvuran kişiye veraset ilamını verir.
Sulh Hukuk Mahkemeleri Yolu İle Veraset Nasıl Çıkarılır
Sulh Hukuk Mahkemeleri ile veraset ilamının alınması noter kanalı ile alınmasına göre daha uzun süren bir yoldur. Mahkemelerin iş yoğunluğuna bağlı olarak 1 hafta ile 1 ay arasında bu ilam verilebilir. Veraset ilamı için gerekli olan belgeler nüfus kayıt örneği, ölüm belgesi ve veraset ilamı için dilekçedir.
Sulh Hukuk mahkemeleri nüfus kayıtlarını ilgili nüfus birimlerinden talep eder, eğer tanık dinlenmesine ya da bilirkişi incelemesine gerek olmadığına karar verirse bir duruşma ile ilam alınır.
Noter yoluyla veraset ilamı alındığında bu belge sebebi ile menfaatleri ihlal edildiğini iddia eden kişiler Sulh Hukuk Mahkemelerine itirazda bulunabilirler. Veraset ilamının iptali ile ilgili bu belgede gösterilen her kişi dava açabilir. Ancak belgenin iptalini talep edecek mirasçı bulunmadığı durumda ise mirasçılar yerine davayı Hazine de açabilir.
