Boşanma davalarında çocukların velayetinin kime verileceğine hâkim karar verir. Bu karar alınırken eşlerin temelde çocukların yararı gözetilir. Çocukların bakımı ve gelişimi için sağlanması gereken sağlıklı koşullar değerlendirilir.
Anne ve babanın yaşam tarzlarının çocukların bakımı ve gelişimi için uygun olup olmadığı araştırılır. Bu konuyla ilgili uzman pedagoglardan fikir alınır. Çocukların da ne düşündüğü önemlidir.
Velayetin kime verileceği konusunda kararı etkileyen önemli kriterlerden biri de çocuğun yaşıdır. Anne bakımını muhtaç olan bebekler ev küçük yaştaki çocukların anneden alınıp babaya verilmesi uygun görülmez. Yaş kriterine göre velayet ile ilgili kanunlar şu şekilde düzenlenmiştir;
- 0 – 3 yaş arası çocukların anne bakımına ve şefkatine muhtaç olduğu kabul edilmektedir. Bu yaş aralığındaki çocuklar için annenin yaşam tarzı, geliri gibi konuların önemi yoktur.
- 0 – 7 yaş arası çocukların daha az anne bakım ve şefkatine ihtiyaç duyması nedeniyle çocuk belli durumlarda anneden alınıp babaya verilebilir. Annenin çocuğa bakmaktan aciz olması ya da çocuğun sağlığına zarar vermesi gibi durumlarda velayet babaya verilir.
- 6 – 12 yaş arası çocukların velayetinin kime verileceği konusundaki kararda tarafların çocuğa sunacağı maddi imkânlar daha fazla etkilidir. Çocuğun fikri de pedagog yardımıyla alınır. Ancak hâkim çocuğa daha iyi bir hayat sunacak olanakları sağlayan tarafa velayeti verecektir.
- 12 yaş üzeri çocukların kendilerini ifade edebildikleri kabul edildiğinden çocuğun kararı velayetin kime verileceğini belirler.
Boşanmada Çocuğun Velayetine Karar Verilirken Nelere Dikkat Edilir
Yukarıda belirttiğimiz gibi velayet konusunda en önemli etken çocuğun yaşıdır. Hâkim karar verirken çocuğun menfaatini ön planda tutar. Yani çocuğun geleceğinin planlanmasında hangi ebeveynin daha iyi bir rol oynayacağına bakılır.
Çocuğun ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarının karşılanması için gereken yaşamsal koşulları sağlayan taraf velayeti almaya daha yakındır. Boşanma davasında özel sürülen boşanma nedenleri de velayet kararını etkiler. Özel nedenlerden kusurlu bulunan tarafa çocuk velayeti verilmez.
Toplumuzda genel kanı çocukların velayetinin anneye verilmesinin doğru olduğu şeklindedir. Oysa çocukların muhtaç oldukları maddi ve manevi olanakları sağlayan taraf baba da olabilir. Önemli olan çocuğun menfaatleridir. Hâkim tarafların sunacağı imkânları değerlendirirken çocukların iyi ve mutlu bir hayat sürmesini sağlayacak imkânlar kimdeyse onu tercih edecektir. 12 yaş üzeri çocuklar kendi kararlarını verebildiklerinden mahkemede onların fikri karar açısından bağlayıcıdır. Velayet davası sonuçlandıktan sonra karşı taraf çocuklarını göremez ya da başka sorunlar yaşanırsa velayet değiştirme davası açılabilir.
